دستورات ابتدایی command prompt (CMD) / آموزش CMD

امروز خودم یه همچین عبارتی “دستورات ابتدایی  CMD” رو در گوگل سرچ کردم و زیاد به چیزی که میخواستم نرسیدم. پس تصمیم گرفتم که مقاله ای با عنوان «آموزش CMD» بنویسم ، تا هم خودم یاد بگیرم و هم شما ، چرا که از قدیم گفتن اگر میخوای چیزی رو عمیق یاد بگیری ، اون رو آموزش بده !

 

محیط خط فرمان یا Command prompt (کامَندلاین)

محیط خط فرمان یا همان Command prompt ،همانطور که ویکی پدیا درباره خط فرمان گفته است ،رابطی است میان کاربر و سیستم عامل که هیچ گونه واسط گرفیکی ندارد و با استفاده از آن و نوشتن دستور ، میتوان به عمق سیستم عامل دست یافت.

کامندلاین ویندوز ، محیطی سیاه ، هکری و کدینگ است که میتواند ماوس یک کاربر معمولی سیستم عامل را به سمت دکمه X پنجره بکشاند !!

محیط خط فرمان یا کامند لاین که به CMD معروف است ،یکی از قدرتمندترین و کاربردی ابزارهای موجود در یک سیستم عامل است که از طریق یک محیط ساده به شما اجازه می‌دهد انواع مختلفی از دستورات که بعضا اجرای آن‌ ها در محیط گرافیکی امکان پذیر نبوده یا اجرای آن‌ ها به سختی امکان پذیر است را به شکل ساده‌ای اجرا کنید.

 

اجرای CMD

برای باز شدن محیط خط فرمان یا Command prompt ، میتوانید به شکل های زیر اقدام کنید:

آموزش ۱:

• ابتدا وارد start شوید.
• CMD را جستجو کنید و روی آن کلیک کنید

آموزش ۲:

• کلید های Winkey + R را همزمان فشار دهید.
• در پنجره باز شده عبارت CMD را جستجو کنید.

 

دستورات ابتدایی CMD

مهمترین دستورات CMD را با هم مرور خواهیم کرد . این دستورات پردکاربردترین دستورات در محیط CMD هستند که میتوانید با خواندن ادامه مطلب آنها را بیاموزید.

دستور	توضیحات
دستورات ابتدایی:
call	از دستور call در فایلهای Batch برای فراخوانی دستورات یا دیگر فایلهای Batch استفاده میشود.
cd	برای حرکت بین پوشه ها در درایو باید از دستور CD استفاده نمود.
cls	زمانیکه صفحه پر از خروجی های سر در گم کننده میشود با دستور CLS میتوانید کلیه متن های موجود در صفحه را پاک کنید. یعنی Clear
cmd	دستور cmd هم برای اجرای خود cmd میباشد.
color	از دستور Color برای تغییر رنگ متن و صفحه استفاده میشود.
date	برای نمایش و تغییر تاریخ میتوانید از دستور Date استفاده کنید. اگر دستور Date را همراه با پارامتر /t استفاده کنید تاریخ را نمایش میدهد.
dir	برای فهرست گیری از فایلهای موجود در یک درایو باید از دستور Dir به همراه نام آن درایو یا پوشه استفاده کنید.
echo	برای نمایش پیام در CMD میتوان از دستور Echo استفاده نمود.
exit	برای خروج از محیط CMD میتوانید از دستور Exit استفاده کنید.
find	برای پیدا کردن یک کلمه یا جمله در یک فایل متنی باید از دستور Find استفاده کنید.
hostname	نام کامپیوتر را نشان می‌دهد
pause	برای توقف نمایش محتوا در فایلهای Batch از دستور Pause استفاده میشود.
runas	برای دسترسی به حساب Administrator در CMD باید از دستور runas استفاده کنید.
shutdown	برای خاموش کردن کامپیوتر این دستور استفاده میشود.
sort	دستور Sort برای نمایش خروجی منظم دیگر دستورات استفاده میشود.
start	برای اجرا یا فراخوانی برنامه ها یا فایلهای Batch در خارج از محیط فعلی CMD باید از دستور Start استفاده کنید
taskkill	برای بستن Process ها باید از دستور Taskkill استفاده کنید. برای بستن یک Process ابتدا کد یا اسم آن را از دستور Tasklist دریافت نموده سپس با دستور Taskkill میتوانید ببندید.
tasklist	برای فهرست گیری از Process های فعال از دستور Tasklist استفاده میشود.
time	برای تغییر ساعت در CMD باید از دستور Time استفاده کنید. اگر دستور Time را با پارامتر /t وارد کنید زمان را نمایش میدهد. اما اگر آنرا بدون پارامتر وارد کنید پس از نمایش زمان میتوانید آن را تغییر دهید.
timeout	میتوان با دستور timeout ، وقفه ایجاد کرد.برای مثال  از timeout /t 5 برای توقف ۵ ثانیه ای استفاده کنید
title	برای تغییر عنوان CMD باید از دستور Title استفاده کنید
ver	برای نمایش نسخه ویندوز باید از دستور VER استفاده کنید.
w32tm	تنظیم زمان هماهنگ سازی / زمان سرور / منطقه زمانی
دستورات شبکه:
ftp	انتقال فایل با استفاده از دستور ftp در CMD.
ftype	برای مشخص کردن اینکه چه File Type با چه برنامه ای باز شود میتوان از دستور FType استفاده نمود. دستور Ftype تکمیل کننده کار دستور Assoc میباشد.
getmac	نمایش Mac Address ،دستور GETMAC میتواند باعث نمایش آدرس های فیزیکی یا همان MAC Address ها در سه حالت CSV و Table و List شود.
ipconfig	نمایش IP تنظیمات شبکه با دستور ipconfig
netsh	پیکربندی / کنترل / نمایش اجزای شبکه با دستور netsh
netstat	نمایش اتصالات TCP / IP و وضعیت آنها با استفاده از دستور netstat
nslookup	پرس و جو DNS با دستور nslookup ،nslookup می تواند به عنوان یک دستور در محیط Command برای عیب یابی عملکرد Name Resolution به کار گرفته شود.
pathping	دستور pathping را میتوان ترکیبی از دو دستور ping و tracert دانست با این تفاوت که وظیفه دستور pathping بررسی و ارزیابی Network Loss و Network Latency میباشد.
ping	دستور ping يكي از پركاربرد ترين دستورات شبكه است كه براي عيب يابي يا Troubleshooting در شبكه كاربرد دارد. با استفاده از اين دستور مي توانيد از برقراري ارتباط با سايت يا آي پي وارد شده مطمئن شويد. براي اطمينان از برقراري ارتباط با يك آي پي يا هاست پس از تايپ دستور ping يك فاصله گذاشته و سپس IP يا نام هاست را وارد كنيد. براي مثال براي اطمينان از اتصال به اينترنت مي توان آدرس يكي از  DNS هاي جهاني را ping كرد.
route	به صورت پیشفرض دستور route با پارامتر print جدول مسیر یابی ویندوز را به صورت کامل به نمایش میگذارد، اما برای مشاهده بخش خاصی از جدول مسیر یابی، میتوانید از علامت ستاره (*) بعد از بخشی از آدرس مورد نظر استفاده کنید
systeminfo	برای بررسی وضعیت سیستم، میتوانید از دستور Systeminfo استفاده کنید. با این دستور میتوان اطلاعات زیادی را از ویندوز به دست آورد. مثلا زمان روشن شدن ویندوز، یا زمان نصب ویندوز و یا نام Motherboard و خیلی دیگر ازاطلاعات و قابلیت های دیگر را.
telnet	بسیار اتفاق می افتد که قصد دارید اتصال از سیستم و کلاینتی که در اختیار دارید را نسبت به سروری داخل یا خارج از شبکه بررسی نمائید. در این موارد می بایست از دستور Ping استفاده نمایید که به وسیله آن می توانید Packet هایی با سایز دلخواه ولی مقدار حداقل/ حداکثر مشخص به سرور مقصد ارسال نمائید و در صورت دریافت پاسخ آن سرورها متوجه می شوید که ارتباط برقرار است. اما در مواردی دیگر شما می دانید ارتباط برقرار است ولی به طور مثال امکان ارسال و دریافت ایمیل را ندارید و یا صفحه از یکی از سایتهای سرور برای شما Load نمی گردد. در این موارد دیگر دستور Ping کاربردی نداشته و نمی تواند به شما کمک نماید. ما در این موارد از دستور Telnet استفاده می کنیم.
tftp	انتقال فایل به سرور TFTP با دستور TFTP
tracert	دستور tracert مسیر کاملی که یک بسته طی می کند تا به مقصد برسد استفاده می شود .
دستورات فایل:
attrib	برای مخفی کردن فایلها و یا اضافه نمودن ویژگیهای Read Only – System – Archive به فایل باید از دستور Attrib استفاده کنید.
comp	برای مقایسه حجم دو فایل میتوان از دستور Comp استفاده نمود.
compact	برای فشرده سازی فایلها در درایو های NTFS میتوان از دستور Compact استفاده نمود.
copy / xcopy	برای کپی گرفتن از فایلها میتوانید از دستور Copy استفاده کنید.یکی دیگر از دستورات کپی که دارای پارامتر های خوبی برای کپی گرفتن اطلاعات استفاده میشود دستور Xcopy میباشد.
diskcomp	از دستور diskcomp برای فشرده کردن فایل ها و ذخیره بر روی فلاپی استفاده می شود.
diskcopy	دستور diskcopy در واقع همان دستور بالا است. اما فایل ها را کپی می کند.
erase / del	یکی دیگر از دستوراتی که میتوان با آن فایل ها را حذف نمود دستور Erase است. برای حذف یک فایل پس از تایپ دستور Erase نام فایل را مشخص کنید.
expand	استخراج فایل ها با دستور expand .
fc	یکی دیگر از دستوراتی که میتوان با آن فایلهای مختلف را با هم مقایسه نمود دستور FC میباشد. برای استفاده از این دستور پس از تایپ FC نام فایل اول را به همراه یک فاصله با نام فایل دوم تایپ کنید:
mkdir	یکی دیگر از دستوراتی که برای ساخت New Folder مورد استفاده قرار میگرید MKDIR است.
move	برای بریدن یا Cut نمودن فایلها باید از دستور Move استفاده کنید
rename	ویرایش نام فایل با دستور rename در CMD
replace	برای جایگزین نمودن فایلها باید از دستور Replace استفاده کنید.
rmdir / rd	یکی دیگر از دستوراتی که برای حذف نمودن دایرکتوری ها یا همان پوشه ها استفاده میشود دستور RMDIR میباشد. برای حذف پوشه باید دستور RMDIR را با نام پوشه مورد نظر خود وارد کنید.
tree	برای فهرست گیری از پوشه ها و فایلهای ویندوز به صورت درختی و گرافیکی باید از دستور Tree استفاده کنید.
type	برای نمایش محتوای فایلهای متنی میتوانید از دستور Type استفاده کنید. فرق دستور Type با دستور More در این است که در دستور More به اندازه سایز صفحه CMD اطلاعات نمایش داده میشود.
دستورات رسانه ها:
chkdsk	برای بررسی نمودن وضعیت سلامت هارد دیسک باید از دستور CHDSK استفاده کنید
chkntfs	برای اینکه متوجه شوید آیا یک درایو NTFS هست یا خیر باید از دستور CHKNTFS استفاده کنید.
defrag	برای ساخت کارهای زمانبندی شده باید از دستور SCHTASKS استفاده کنید. با این دستور میتوانید هر کاری را زمانبندی کنید. مثلا یک وظیفه بسازید که تا ۱۰ روز دیگر هارد دیسک شما را در ساعت ۱۰ نصف شب Defrag کند. و یا هر عمل دیگری.
diskpart	یکی از دستورات کاربردی در زمینه مدیریت پارتیشن ها Diskpart است با این دستور شما میتوانید پارتیشن ها را بسازید یا آنها را حذف کنید و یا Lable آنها را تغییر دهید. همچنین با این دستور میشود Type هارد دیسک را از GPT به MBR یا Dynamic و یا Static تبدیل نمود. دستور Diskpart دارای یک مد میباشد. یعنی با تایپ نمودن دستور Diskpart و فشردن Enter وارد محیط Diskpart میشوید.
driverquery	برای نمایش Driver های نصب شده در ویندوز میتوانید از دستور DRIVERQUERY استفاده کنید. اگر دستور DRIVERQUERY را بدون پارامتر وارد کنید کلیه Driver های سیستم را نمایش میدهد.
format	برای فرمت کردن یک درایو باید از دستور Format استفاده کنید. در صورتی که پارامتر /q را پس از دستور وارد کنید. فرمت به صورت سریع انجام میشود.
label	برای تغییر نام درایو ها باید از دستور Label استفاده کنید.
mode	برای پیکربندی دستگاههای کامپیوتر میتوانید از دستور Mode استفاده کنید.
mountvol	مدیریت و حذف حجم درایو با دستور mountvol.
verify	از دستور Verify برای بررسی دوباره فایلهای کپی شده توسط CMD استفاده میشود
vol	از دستور Vol برای نمایش سریال درایو ها به همراه اسم یا Label آنها استفاده میشود.
دستورات متفرقه:
for	حلقه for با دستور for
gpresult	برای نمایش محتوای Group Policy در CMD میتوانید از دستور GPResult استفاده کنید.
gpupdate	دستور DriverQuery برای نشان دادن تمام قطعات نصب شده بر روی سیستم استفاده می شود.
perfmon	با استفاده از این دستور ، ابزار Performance Monitor برای شما باز می شود . Performance Monitor یک ابزار مدیریتی است که اطلاعات و نمودار هایی در باره ی کارایی سیستم به شما می دهد.
prompt	برای تغییر علامت اعلان CMD باید از دستور Prompt استفاده کنید
reg	اضافه کردن / خواندن / وارد کردن/ خارج کردن ورودی در رجیستری با دستور reg